Le quartier rouge Oudezijds Voorburgwal Amsterdam par Hendrik-Jan Kornelis

De Oudezijds Voorburgwal, vaak afgekort tot OZ Voorburgwal, is een straat en gracht op De Wallen in het centrum van Amsterdam. De OZ Voorburgwal loopt van de Grimburgwal in het zuiden naar de Zeedijk in het noorden, waar hij overgaat in de Oudezijds Kolk, de uitwatering op het IJ.

De brug over de OZ Voorburgwal tussen Damstraat en Oude Doelenstraat (brug nr. 204) vormt een duidelijke scheidingslijn tussen het rumoerige noordelijke Wallendeel en het rustige zuidelijke deel. Aan de ene kant is het een van de bekendste straten van de Wallen, vol seksshops, raamprostituees, peepshows, bordelen, kroegen en coffeeshops (The Bulldog heeft hier zelfs meerdere filialen en een hotel). Aan de andere kant staat het ook vol monumentale grachtenpanden uit de Gouden Eeuw en overblijfselen van de vele kloosters die hier in de middeleeuwen stonden.

Van oorsprong was de OZ Voorburgwal een kreek die verder uitgegraven werd tot een gracht om het oostelijke deel van de stad, de oude zijde. Voor 1385 deelde de Amstel de stad Amsterdam in twee vrijwel gelijke delen, de oude zijde met de Oude Kerk en de nieuwe zijde met de Nieuwe Kerk. Ter bescherming van de stad werd aan elke zijde een gracht gegraven met daarachter een burgwal, een aarden wal, voorzien van een houten palissade ter afscherming. Toen achter deze wallen omstreeks 1385 nieuwe wallen werden aangelegd, werd de bestaande wal de Voorburgwal en de nieuwe wal de Achterburgwal, en dit zowel aan de oude als de nieuwe zijde. Zo ontstonden de Oudezijds Voorburgwal, Oudezijds Achterburgwal, Nieuwezijds Voorburgwal en Nieuwezijds Achterburgwal (nu Spuistraat).

In de 17e en 18e eeuw werd de gracht meestal de Fluwelenburgwal genoemd. Bij de bouw van de panden aan de Oudezijds Voorburgwal in de Gouden Eeuw werden ook grachtentuinen aangelegd achter de herenhuizen. Tegenwoordig zijn ze vrijwel allemaal verdwenen.

De bierkaai was de kade aan de Oudezijds Voorburgwal, bij de Oude Kerk, waar de vaten met bier aankwamen en sjouwers werkten die de zware vaten laadden en losten. De bewoners van dit deel van Amsterdam stonden bekend als onoverwinnelijke vechtersbazen. Daarvan is het spreekwoordelijke "vechten tegen de bierkaai" afgeleid: je inzetten voor een hopeloze zaak.